در حال ویرایش الگو:سیاست ربات‌رانی

{{سیاست‌های ویکی‌پدیا|وپ:رباتیک}}
{{ناوبری ربات}}
'''سیاست رباتیک''' برای تمام [[وپ:ربات|ربات‌ها]] (و صاحبان آن‌ها) که سریع‌تر از انسان فعالیت می‌کنند است چه به طور خودکار فعالیت کنند چه نیمه خودکار.

این سیاست درباره گروه مجوزدهندگان ربات هم است گروهی که بر کار ربات‌های اصلی و میهمان ویکی‌پدیای فارسی نظارت می‌کنند.

== تعاریف ==
* '''ربات''' (یا مخفف:بات) به طور عمومی به برنامه یا اسکریپتی می‌گویند که بدون نیاز به انسان ویرایش می‌کند.
* '''[[ویکی‌پدیا:گروه مجوزدهندگان ربات|گروه مجوزدهندگان ربات]] (مخفف:"گمر")''' گروهی از ربات‌داران هستند که بدنه اصلی ربات‌های ویکی‌پدیای فارسی را تشکیل می‌دهند و بر کار ربات‌ها نظارت می‌کنند و به آن‌ها مجوز می‌دهند یا از آن‌ها سلب می‌کنند این گروه همچنین در موارد ابهام‌آمیز در مورد کار ربات‌ها تصمیم گیری می‌کند البته تصمیم‌های [[m:Developer|توسعه‌دهندگان]] از این موارد استثنایند.

حساب کاربری '''ربات'''  حسابی هست مثل بقیه کاربرها فقط بعد از دریافت مجوز از سوی [[ویکی‌پدیا:گروه مجوزدهندگان ربات|گروه مجوزدهندگان ربات]] توسط دیوانسالارها حساب کاربری‌اش به نحوی تنظیم می‌شود که ویرایش‌هایش در تغییرات اخیر دیده نشود و همه کارهایی که کاربر عادی می‌تواند انجام دهد را می تواند انجام دهد٬ البته فعالیت‌ها و نام کاربری‌اش محدود به شرایط ذکر شده در این سیاست‌نامه خواهد بود و فعالیت هایش محدود به کدهایش هست.

== کاربرد ربات‌ها ==
از آن‌جا که ربات‌ها
# پتانسیل زیادی برای انجام کارهای سریع‌تر از انسان دارند و
# در مقایسه با کاربرهای عادی ویرایش‌شان بررسی کمتری می‌شود و
# در صورت اشتباه یا ایراد می‌توانند اخلال گسترده‌ای ایجاد کنند،
بنا بر این [[اجتماع ویکی‌پدیا]] سطح بالایی از استانداردها را برای تأیید ربات‌ها در نظر می‌گیرد.

راندن ربات‌های تأییدنشده و استفاده از ربات‌های تأییدشده برای وظایفی غیر از آن‌چه برایش تأییدشده‌اند ممنوع است و در برخی موارد می‌تواند به قطع دسترسی کاربر یا تحریم او منجر گردد.

مدیرانی که حسابی را به دلیل راندن ربات تأییدنشده می‌بندند باید قطع دسترسی را به صورت بی‌پایان اعمال کنند.

''توجه کنید که ویرایش‌های نیمه-خودکار با سرعت بالا هم می‌توانند رباتیک تلقی شوند، حتی اگر با حسابی که متعلق به یک انسان است انجام بشوند. اگر شک دارید که ویرایش‌های شما هم از این دست هستند یا نه، اول سؤال کنید.''
=== پرچم ===
پرچم به اجازهٔ اجرای کدهای ربات در ویکی‌پدیا گفته می‌شود. با اعطای پرچم (مجوز) به حساب کاربری توسط [[وپ:دیوانسالاران|دیوانسالاران]]، آن حساب کاربری در مدیاویکی تحت گروه ربات خواهد بود که این کار مزیت‌هایی دارد مثلا به طور پیش فرض در [[ویژه:تغییرات اخیر|تغییرات اخیر]] دیده نخواهد شد و طبق عرف ویکی‌فا ربات‌هایی که پرچم یا مجوز نداشته باشند دسترسی آن‌ها به ویکی‌فا بسته یا قطع می‌گردد.

=== اجرای ربات‌ها ===
ربات‌ها بر روی سیستم عامل‌های متداول (لینوکس - ویندوز-مک) قابل اجرا هستند که برای اجرای آن‌ها باید بسته نرم‌افزاری آن‌ها را دریافت کرد. برای اطلاعات بیشتر [[راهنما:شروع کار با ربات پایتون]] را مطالعه نمایید.

ربات‌ها از روی سیستم شخصی یا سرور (ویکی‌پدیا:لبز یا سرورهای شخصی) قابل اجرا هستند و معمولاً ربات‌هایی که نیاز به کار مداوم دارند از روی [[ویکی‌پدیا:لبز]] اجرا می‌شوند.

=== ملزومات ربات‌ها ===
* بی‌خطر باشند.
* کاربردی باشند.
* منابع را با کارهای نالازم هدر ندهند.
* فقط کارهایی را انجام دهند که رویش [[ویکی‌پدیا:اجماع|اجماع]] شده‌است
* به دقت به مبانی سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی وفادار باشند.
* هنگام کار اطلاعات دهند که چه می‌کنند خواه در خلاصه ویرایش های‌تان باشد خواه با گذاشتن پیام برای کاربران.

در صفحه‌های کاربری ربات‌ها حتما باید الگوی {{الگوی|Bot}} استفاده شود و لینک به صفحه کاربری صاحب ربات داده شود به غیر از اینها باید حاوی این مطالب نیز باشد:
* جزئیات کارهایی که می‌کند.
* این که ربات به طور خودکار رانده می‌شود یا دستی
* در چه زمان‌هایی رانده می‌شود(ادامه دار،روزانه و...)
* زبانی که ربات با آن نگاشته شده‌است.

به علت آنکه ربات‌ها بسیار سریع ویرایش می‌کنند لازم است رانندگان آن دقت لازم را به خرج دهند تا ربات خرابکاری نکند(به عبارتی نقص فنی نداشته باشد) و برای مسائل بی‌هوده ربات را نرانند تا باعث از بین رفتن ترافیک سیستم نشود و ربات‌ها باید از مسائل زیر پیروی کنند:
* باید ربات‌ها چه در دوره آزمایشی چه در هنگامی که پرچم دارند از انجام کارهای غیر ضروری خودداری کنند.
* ربات‌های بدون پرچم باید آهسته‌تر از ربات‌های پرچم‌دار برانند و ویرایش های‌تان در تغییرات اخیر دیده می‌شود.
* انجام کارهای فوریتی(مثلا واگردانی [[وپ:خرابکاری|خرابکاری]]) بر کارهای نسبتا ضروری(مثلا انتقال [[وپ:رده|رده]]‌ها) ارجحیت دارد و باید سریع‌تر رانده شوند.
* سرعت ویرایش ربات‌ها باید متناسب با کاری که می‌کنند باشند.برای کاهش سرعت فعالیت یک ربات باید بین ویرایش‌های ربات فاصله زمانی مثلا پنج ثانیه بیافتد که این برای ربات‌های پایتون امکان‌پذیر است.
* ربات‌هایی که به سرعت می‌رانند باید در زمان‌های اوج ویرایش کمتر برانند(۱۲:۰۰ تا ۴:۰۰ وقت جهانی) و چهارشنبه و پنج‌شنبه هم همینطور([http://toolserver.org/~leon/stats/reqstats/page.php آمار در دسترس است])
* گاهی ربات‌ها دچار server lag می‌شوند که این به معنی کمبود سرور است که سرور ابتدا ربات‌ها را متوقف می‌کند (برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به [[mw:Maxlag parameter]])
* نباید هیچ گاه با حساب کاربری ربات پرچم دار به صورت دستی ویرایش کرد. برای جلوگیری از اشتباه سهوی در هنگام ورود با حساب ربات کد زیر را به vector.js حساب کاربری ربات خود اضافه نمایید. این کار کمک میکند همیشه یادتان باشد که این حساب کاربری برای ویرایش دستی غیر مجاز می‌باشد. 
اضافه نمایید
<syntaxhighlight lang="javascript">
addOnloadHook(function () {
   $("#p-personal").append("<p style='color:red;'>این حساب کاربری ربات است.</p>");
});
</syntaxhighlight>

=== ارتباط خوب ===
===نکات پیکربندی===
* ربات‌هایی که مجوز دارند تا برای کاربران پیام بگذارند بهتر است از گذاشتن پیغام‌های غیر ضروری خودداری کنند و در صفحه کاربریشان توضیح دهند که پیام‌هایشان چه معنایی دارد.
* ربات‌های که صفحات زیادی را ویرایش می‌کنند لازم است تا صفحاتی را ویرایش نکنند برای اطلاعات بیشتر به [[راهنما:ربات]] نگاه کنید
* ربات‌ها باید تا حد امکان صفحاتی که در زیر ویرایش‌اند(صفحاتی که از الگوی [[الگو:ویرایش|ویرایش]] استفاده کرده‌اند) را ویرایش نکنند.
* برای جلوگیری از بستن‌های غیرضروری بهتر است ربات چک کند که آیا لاگین کرده یا خیر که می‌توان با [[mw:Extension:Assert_Edit|این افزونه]] مطمئن شد.
=== محدودیت برای کارهای خاص ===
==== رده‌بندی افراد ====
بهتر است که از طریق ربات رده به زندگی‌نامه افراد اضافه نشود یا برای اضافه شدن حتما مقاله به مقاله چک شود.
==== اشکالات گرامری ====
از ربات برای تصحیح اشکالات گرامری استفاده نشود یا در صورت استفاده ربات نیمه خودکار اجرا شود.
==== پیوند میان‌ویکی ====
ربات‌هایی که [[ویکی‌پدیا:میان‌ویکی|میان‌ویکی]] را اضافه می‌کنند غالبا [[m:Bot policy#Global bots|دسترسی سراسری]] دارند و مشخص هستند اما برای این باید مراقب بود و دارندگان در فواصل زمانی کوتاه ربات خود را به روز کنند. ربات‌هایی که درخواست افزودن میان‌ویکی دارند باید حداقل در ۵ ویکی دارای پرچم باشند تا بتوانند پیوندهای مقالات را به ویکی‌های دیگر بیفزایند.

== روند دریافت مجوز ==
=== مجوز ===
'''همه''' ربات‌ها برای انجام فعالیت‌هایشان قبل از انجام آن نیازمند مجوز هستند.

برای هر کد یا هر سری ساخت مقاله به وسیلهٔ ربات باید [[وپ:پرچم|درخواست مجوز]] داده شود و پیوند صفحه‌های نمونه‌ ویرایش ربات در آنجا قرار داده شوند.

===شرایط مجوز===
#برای دریافت پرچم ابتدا باید کاربر صاحب ربات برای آن فعالیت [[وپ:پرچم|درخواست مجوز]] کند اگر طبق [[ویکی‌پدیا:سیاست رباتیک#ملزومات ربات‌ها|معیارها]] صدق کرد توسط [[ویکی‌پدیا:گروه مجوزدهندگان ربات|گروه مجوزدهندگان ربات]] جمع‌بندی می‌شود و در صورتی که ربات برای جزو گروه کاربری ربات‌ها نباشد، دسترسی ربات  توسط [[ویکی‌پدیا:دیوانسالاران|دیوانسالاران]] تغییر می‌یابد تا ویرایش‌هایش در تغییرات اخیر دیده نشوند و پس از این مرحله دیگر نیاز به تغییر دسترسی از سوی دیوانسالاران نیست ولی برای فعالیت‌های بعدی باز هم باید درخواست مجوز کرد.
#در هنگام درخواست ممکن است یکی از اعضا یک دوره آزمایشی برای مطمئن شدن از صحت فعالیت ربات بگذارد.
#صاحب ربات باید در مورد فعالیت‌های رباتش به خوبی پاسخگو باشد.
#برای هر کار متفاوت باید درخواست یک مجوز جداگانه ارائه گردد.
#در صورتی که ربات  فعالیتی را بدون داشتن مجوز انجام نماید حساب کاربری ربات بسته خواهد شد و به نسبت میزان خرابکاری ربات امکان لغو دیگر مجوزها نیز هست.

=== ربات‌های با اختیارات مدیریتی ===
{{اصلی|ویکی‌پدیا:مدیران/ربات مدیر}}
برای بدست آوردن اختیارات مدیریتی [[:en:WP:BRFA|راه جداگانه‌ای]] وجود دارد که از طریق آن ربات می‌تواند اختیارات مدیریتی داشته باشد ولی در ویکی فارسی می‌توان از طریق [[ویکی‌پدیا:درخواست‌های مدیر شدن]] اقدام کرد.

== دیگر مسائل مرتبط ==
=== گروه مجوزدهندگان ربات ===
برای عضویت در این گروه باید در صفحه بحث [[بحث ویکی‌پدیا:گروه مجوزدهندگان ربات|گروه مجوزدهندگان ربات]] درخواست خود را مطرح کرد و بعد از ده روز دیوانسالار باید نظرخواهی را ببندد.

=== نقص فنی ===
در صورتی که رباتی دچار نقص فنی شود باید این مسئله به صاحب ربات گفته شده یا در [[وپ:تام|تابلوی اعلانات مدیران]] یا [[وپ:تار|تابلوی اعلانات ربات‌ها]] مطرح شود و ممکن است حساب ربات برای مدتی کوتاه (جهت رفع نقص فنی)بسته شود
=== ربات‌های سراسری ===
{{اصلی|m:Bot policy#Global bots}}
این دسترسی که توسط ویکی‌بدها در [http://meta.wikimedia.org/wiki/Main_Page '''متا'''] اعطا می‌شود به ربات اجازه می‌دهد تا دو فعالیت افزودن میان‌ویکی و تصحیح تغییرمسیرهای دوتایی را بر روی ویکی‌هایی که از این دسترسی حمایت می‌کنند، بتوانند ویرایش کنند. تعدادی از ویکی‌ها ربات سراسری را پشتیبانی نمی‌کنند و باید در آن‌ها به صورت جداگانه درخواست پرچم داده شود.

=== رهنمود ویرایش نیمه‌خودکار ===
{{میانبر|وپ:نیمه‌خودکار}}
''ویرایش نیمه‌خودکار'' عبارت است از ویرایشی که در آن کاربر از یک ابزار یا برنامهٔ رایانه‌ای استفاده می‌کند تا برخی اعمال تکراری را با راحتی یا سرعت بیشتری انجام بدهد. این ابزارها تماماً خودکار نیستند و کماکان نیازمند مقداری مشارکت از سوی خود کاربر نیز هستند. نمونهٔ چنین ابزارهایی عبارت است از ابزاری که اشتباهات املایی را اصلاح می‌کند، ابزاری که به ترجمهٔ صفحه‌ها کمک می‌کند، ابزاری که مبارزه با خرابکاری را راحت‌تر و سریع‌تر می‌کند و نظایر آن.

اگر چه این قبیل ویرایش‌ها یک نوع ویرایش «رباتیک» نیستند، اما کماکان ممکن است که مشمول سیاست ربات‌رانی شوند،‌ به‌خصوص اگر این ابزارها امکان ویرایش با حجم یا سرعت بالاتری را فراهم کنند. قاعدهٔ کلی این است: هر جا این شبهه وجود داشت، روال کسب مجوز ربات باید اجرا شود. برای هر کدام از این موارد، گروه مجوزدهندگان ربات تصمیم خواهد گرفت که آیا روال کسب مجوز باید به طور کامل طی شود یا نه، و آیا برای این ویرایش‌ها باید حساب جداگانه‌ای با پرچم ربات ساخته شود یا نه.

کاربرانی که قصد دارند حجم زیادی از ویرایش‌های نیمه‌خودکار را انجام دهند باید ابتدا مطمئن شوند که اجماع برای این کار وجود دارد. ممکن است که لازم باشد که این ویرایش‌ها را با یک حساب جداگانه انجام دهند؛ در این حالت، آن حساب مشمول [[وپ:زاپاس|سیاست حساب جایگزین]] خواهد بود. ویرایش‌هایی که با کمک ابزارهای نیمه‌خودکار انجام می‌شوند شایسته‌است که این نکته را در [[راهنما:خلاصه ویرایش|خلاصه ویرایش]] نیز منعکس کنند. حساب‌هایی که برای ویرایش‌های نیمه‌خودکار ساخته و به کار گرفته می‌شوند نیز شایسته است که در [[وپ:صفحه کاربری|صفحه کاربری]] یا [[وپ:صفحه بحث|صفحه بحث]] به این نکته اشاره کنند.

سازندگان ابزارهای ویرایش نیمه‌خودکار می‌توانند روال‌هایی جداگانه برای تأیید کاربرانی که مایل به استفاده از آن ابزارها هستند ایجاد کنند. اگر استفاده از آن ابزار نیازمند تأیید گروه مجوزدهندگان ربات (گمر) باشد، روال‌های مختص به ابزار «در کنار» روال گمر به کار می‌رود، نه به جای آن. مثالی از این دست، ابزار [[وپ:وخ|ویرایشگر خودکار]] است که برای استفاده از آن یکی از مدیران باید کاربر را به فهرست کاربران ویرایشگر خودکار بیفزاید. همچنان که در مورد ربات‌ها هم مرسوم است، به سازندگان تمام ابزارهای ویرایش نیمه‌خودکار توصیه می‌شود که [[کد منبع]] ابزارشان را به صورت عمومی منتشر کنند، اگر چه این کار الزامی نیست.

توجه داشته باشید که استفادهٔ گسترده از ابزارهای نیمه‌خودکار به خصوص برای ساختن مقاله، نیازمند مجوز ربات است.

== جستارهای وابسته ==
* [[ویکی‌پدیا:گروه مجوزدهندگان ربات]]
* [[وپ:تار|تابلوی اعلانات ربات‌ها]]
* [[وپ:پرچم|درخواست مجوز]]
* [[m:Bot policy]]
* [https://paws.wmflabs.org/ ژوپیتر بنیاد ویکی‌مدیا]
* [[وپ:وخ|ویرایشگر خودکار]]

[[رده:ربات‌های ویکی‌پدیا]]