شهلا شفیق: تفاوت میان نسخهها
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==دیدگاهها== | ==دیدگاهها== | ||
اندیشههای شهلا | محور اصلی اندیشههای شهلا شفیق، تحلیل سازوکارهای شناختی و اجتماعیِ نظامهای ایدئولوژیک بر پایۀ تفکیک جنسیتی است. <br> | ||
* '''اسلامگرایی و نظام مردسالار:''' شفیق، اسلامگرایی سیاسی را ایدئولوژیای مبتنی بر تفکیک جنسیتی و نظم مردسالارانه میداند که از شریعت برای | * '''اسلامگرایی و نظام مردسالار:''' شفیق، اسلامگرایی سیاسی را ایدئولوژیای مبتنی بر تفکیک جنسیتی و نظم مردسالارانه میداند که از شریعت برای تبیین نابرابریها استفاده میکند.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/1-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%8c-%d8%ac%d9%86%d8%b3-%d9%88-%d8%ac%d9%86%d8%b3%db%8c%d8%aa/ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.]</ref> <br> | ||
* '''سکولاریسم:''' | * '''سکولاریسم:''' او [[سکولاریسم]] را چارچوبی حقوقی میداند که امکان تنظیم عقلانی مناسبات اجتماعی را فراهم میکند. شفیق، همچنین، خروج دین از عرصۀ قانونگذاری را شرط لازم برای تضمین آزادی عقیده و جلوگیری از سرکوب تنوع فکری در جامعه میداند.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/1-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%8c-%d8%ac%d9%86%d8%b3-%d9%88-%d8%ac%d9%86%d8%b3%db%8c%d8%aa/ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.]</ref> <br> | ||
* '''نقد فمینیسم اسلامی:''' | * '''نقد فمینیسم اسلامی:''' به باور او، تلاش برای تحقق برابری جنسیتی در چارچوب متون دینی، به تقویت هویتهای مذهبی و در نهایت بازتولید اسلامگرایی میانجامد. شفیق تأکید میکند که برابری جنسیتی تنها در بستر حقوقی و بر مبنای اصول فرادینی و جهانشمول امکانپذیر است.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%e2%80%8c%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c%d8%8c-%d8%a7%d9%86%d9%82%d9%84%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d9%81%d9%85%db%8c%d9%86%db%8c%d8%b3%d9%85-%d8%a7/ «اسلامگرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی»، وبسایت شهلا شفیق.]</ref> <br> | ||
* '''حجاب و عاملیت:''' او | * '''حجاب و عاملیت:''' او حجاب را در نظامهای ایدئولوژیک تنها پوشش ندانسته بلکه آن را ابزاری نمادین در ساماندهی معرفتیِ هویت جمعی و تفکیک جنسیتی در فضای عمومی تحلیل میکند.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/%d8%a7%db%8c%d8%af%d8%a6%d9%88%d9%84%d9%88%da%98%db%8c-%d9%88-%d9%84%d8%a8%d8%a7%d8%b3-%d8%ad%d8%ac%d8%a7%d8%a8-%d9%88-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%da%af%d9%81%d8%aa%da%af%d9%88/ «ایدئولوژی و لباس: حجاب و سیاست در گفتوگو با شهلا شفیق»، وبسایت شهلا شفیق.]</ref> <br> | ||
* '''حق اغواگری:''' در واکنش به مباحث پس از جنبش «میتو»، شفیق ضمن دفاع از «آزادی اغواگری دوطرفه»، | * '''حق اغواگری:''' در واکنش به مباحث پس از جنبش «میتو»، شفیق ضمن دفاع از «آزادی اغواگری دوطرفه»، آزار جنسی را پدیدهای مرتبط با سلطه و رابطۀ قدرت میداند که در آن فرد به «شیء» تقلیل یافته و رضایت متقابل وجود ندارد.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/%D8%B4%D9%87%D9%84%D8%A7-%D8%B4%D9%81%DB%8C%D9%82-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2/ «شهلا شفیق: با دفاع از خشونت نمیتوان از آزادی دفاع کرد»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.]</ref> | ||
==فعالیتها و نقشها== | ==فعالیتها و نقشها== | ||
نسخهٔ ۲۴ آذر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۱۸
شهلا شفیق؛ جامعهشناس، نویسنده و پژوهشگر ایرانی.
شهلا شفیق، جامعهشناس، نویسنده و پژوهشگر ایرانیِ مقیم فرانسه است. حوزۀ تخصصی او بر تحلیل نظری و جامعهشناختی پیوند میان اسلامگرایی سیاسی، مناسبات جنسیتی و ساختارهای اجتماعی متمرکز است. او بهدلیل فعالیتهای علمی و مدنی، نشان لژیون دونوُر فرانسه را دریافت کرده و آثار متعددی در مسائل زنان، توتالیتاریسم و ادبیات منتشر کرده است.
زندگینامه
والدین شفیق از مهاجرین آذریزبانی بودند و پس از تبعید پدر، مادر او به ایران بازگشت. شفیق در خانوادهای غیرمذهبی رشد کرد و همزمان با انقلاب ۱۳۵۷ش، فعالیت سیاسی را آغاز کرد. پس از استقرار جمهوری اسلامی و تضاد با نظام، شفیق به تبعید رفت و تجربههای او در چارچوب تحلیلی آثار او بازتاب یافت.[۱]
شفیق در سال ۲۰۰۹م، دکترای جامعهشناسی خود را از دانشگاه «دوفین پاریس» دریافت کرد. رسالۀ او با عنوان «اسلام سیاسی و جنسیت» موفق به دریافت جایزۀ بهترین پژوهش دانشگاهی روزنامۀ لوموند شد که از جوایز معتبر علمی در فرانسه بهشمار میرود.[۲]
دیدگاهها
محور اصلی اندیشههای شهلا شفیق، تحلیل سازوکارهای شناختی و اجتماعیِ نظامهای ایدئولوژیک بر پایۀ تفکیک جنسیتی است.
- اسلامگرایی و نظام مردسالار: شفیق، اسلامگرایی سیاسی را ایدئولوژیای مبتنی بر تفکیک جنسیتی و نظم مردسالارانه میداند که از شریعت برای تبیین نابرابریها استفاده میکند.[۳]
- سکولاریسم: او سکولاریسم را چارچوبی حقوقی میداند که امکان تنظیم عقلانی مناسبات اجتماعی را فراهم میکند. شفیق، همچنین، خروج دین از عرصۀ قانونگذاری را شرط لازم برای تضمین آزادی عقیده و جلوگیری از سرکوب تنوع فکری در جامعه میداند.[۴]
- نقد فمینیسم اسلامی: به باور او، تلاش برای تحقق برابری جنسیتی در چارچوب متون دینی، به تقویت هویتهای مذهبی و در نهایت بازتولید اسلامگرایی میانجامد. شفیق تأکید میکند که برابری جنسیتی تنها در بستر حقوقی و بر مبنای اصول فرادینی و جهانشمول امکانپذیر است.[۵]
- حجاب و عاملیت: او حجاب را در نظامهای ایدئولوژیک تنها پوشش ندانسته بلکه آن را ابزاری نمادین در ساماندهی معرفتیِ هویت جمعی و تفکیک جنسیتی در فضای عمومی تحلیل میکند.[۶]
- حق اغواگری: در واکنش به مباحث پس از جنبش «میتو»، شفیق ضمن دفاع از «آزادی اغواگری دوطرفه»، آزار جنسی را پدیدهای مرتبط با سلطه و رابطۀ قدرت میداند که در آن فرد به «شیء» تقلیل یافته و رضایت متقابل وجود ندارد.[۷]
فعالیتها و نقشها
فعالیتهای شفیق در دو حوزۀ فکری و مدنی متمرکز است. او بهعنوان تحلیلگر در همایشها و رسانههای بینالمللی به بررسی وضعیت حقوق زنان و پیامدهای حاکمیت قوانین مذهبی میپردازد. در عرصۀ ادبی نیز با نگارش داستان و نمایشنامه، تجربههای تبعید، زندان و مهاجرت را بازنمایی کرده است. برخی نقش او را بهعنوان رابط فرهنگی میان فضای فکری ایران و فرانسه، بهویژه در موضوعاتی چون لائیسیته و حقوق شهروندی، قابل توجه میدانند.[۸]
اشتغالها، مسئولیتها و سمتها
شهلا شفیق از سال ۲۰۰۴م تا ۲۰۱۴م با آژانس توسعۀ روابط بینفرهنگی شهروندی همکاری داشت و از سال ۲۰۱۶م تا ۲۰۱۹م عضو شورای عالی برابری زنان و مردان در کشور فرانسه است.[۹] فعالیتهای او در آژانس توسعۀ روابط بینفرهنگی شهروندی شامل مدیریت پروژههای پیشگیری از خشونت علیه زنان، آموزش و حمایت از زنان مهاجر و ترویج سکولاریسم در جوامع چندفرهنگی بوده است. شفیق در سال ۲۰۰۸م نیز بهعنوان چهرۀ برتر گفتوگوی بینفرهنگی اروپا مورد تقدیر قرار گرفت.[۱۰]
آثار و نوشتهها
از مهمترین آثار شهلا شفیق میتوان به کتابهای «زنان زیر حجاب؛ چهرۀ قوانین اسلامی» (با همکاری فرهاد خسروخاور)، «توتالیتاریسم اسلامی؛ پندار یا واقعیت؟»، «اسلام سیاسی، جنسیت و جنسگونگی» و همچنین آثار ادبی مانند «جاده و مه» و «از آینه بپرس» اشاره کرد.[۱۱]
پانویس
- ↑ «شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «اسلامگرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی»، وبسایت شهلا شفیق.
- ↑ «ایدئولوژی و لباس: حجاب و سیاست در گفتوگو با شهلا شفیق»، وبسایت شهلا شفیق.
- ↑ «شهلا شفیق: با دفاع از خشونت نمیتوان از آزادی دفاع کرد»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «شفیق، شهلا»، وبسایت نشر دنا
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «کتابها»، وبسایت شهلا شفیق.
منابع
- «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 13 می 2014م.
- «اسلامگرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 18 آپریل 2021م.
- «ایدئولوژی و لباس: حجاب و سیاست در گفتوگو با شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 1 نوامبر 2018م.
- «شهلا شفیق: با دفاع از خشونت نمیتوان از آزادی دفاع کرد»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 27 ژانویه 2018م.
- «شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بازدید: 22 آذر 1404ش.
- «کتابها»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بازدید: 22 آذر 1404ش.
- «شهلا شفیق»، وبسایت نشر دنا، تاریخ بازدید: 23آذر 1404ش.
- «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi، تاریخ بارگذاری: 23 مارس 2017م.