شهلا شفیق: تفاوت میان نسخهها
| خط ۳: | خط ۳: | ||
شهلا شفیق، [[جامعهشناس]]، نویسنده و [[پژوهشگر]] ایرانیِ مقیم فرانسه است. حوزۀ تخصصی او بر تحلیل نظری و جامعهشناختی پیوند میان اسلامگرایی سیاسی، مناسبات جنسیتی و ساختارهای اجتماعی متمرکز است. او بهدلیل فعالیتهای علمی و مدنی، نشان لژیون دونوُر فرانسه را دریافت کرده و آثار متعددی در مسائل زنان، توتالیتاریسم و ادبیات منتشر کرده است. | شهلا شفیق، [[جامعهشناس]]، نویسنده و [[پژوهشگر]] ایرانیِ مقیم فرانسه است. حوزۀ تخصصی او بر تحلیل نظری و جامعهشناختی پیوند میان اسلامگرایی سیاسی، مناسبات جنسیتی و ساختارهای اجتماعی متمرکز است. او بهدلیل فعالیتهای علمی و مدنی، نشان لژیون دونوُر فرانسه را دریافت کرده و آثار متعددی در مسائل زنان، توتالیتاریسم و ادبیات منتشر کرده است. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
والدین شفیق از [[مهاجرین]] [[آذریزبانی]] بودند و پس از تبعید پدر، مادر او به ایران بازگشت. شفیق در خانوادهای غیرمذهبی رشد کرد و همزمان با انقلاب ۱۳۵۷ش، فعالیت سیاسی را آغاز کرد. پس از استقرار [[جمهوری اسلامی]] | والدین شفیق از [[مهاجرین]] [[آذریزبانی]] بودند و پس از تبعید پدر، مادر او به ایران بازگشت. شفیق در خانوادهای غیرمذهبی رشد کرد و همزمان با انقلاب ۱۳۵۷ش، فعالیت سیاسی را آغاز کرد. پس از استقرار [[جمهوری اسلامی]] شفیق از ایران مهاجرت کرد و تجربههای او در چارچوب تحلیلی آثار او بازتاب یافت.<ref>[https://chahlachafiq.com/farsi/bio/ «شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.]</ref> <br> | ||
شفیق در سال ۲۰۰۹م، دکترای جامعهشناسی خود را از دانشگاه «دوفین پاریس» دریافت کرد. رسالۀ او با عنوان «اسلام سیاسی و جنسیت» موفق به دریافت جایزۀ بهترین پژوهش دانشگاهی روزنامۀ لوموند شد که از جوایز معتبر علمی در فرانسه بهشمار میرود.<ref>[https://www.rfi.fr/fa/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/20170323-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B4-%D9%81%DA%A9%D8%B «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.]</ref> | شفیق در سال ۲۰۰۹م، دکترای جامعهشناسی خود را از دانشگاه «دوفین پاریس» دریافت کرد. رسالۀ او با عنوان «اسلام سیاسی و جنسیت» موفق به دریافت جایزۀ بهترین پژوهش دانشگاهی روزنامۀ لوموند شد که از جوایز معتبر علمی در فرانسه بهشمار میرود.<ref>[https://www.rfi.fr/fa/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D9%87%D9%86%D8%B1/20170323-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%B4-%D9%81%DA%A9%D8%B «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.]</ref> | ||
نسخهٔ ۲۴ آذر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۳۸
شهلا شفیق؛ جامعهشناس، نویسنده و پژوهشگر ایرانی.
شهلا شفیق، جامعهشناس، نویسنده و پژوهشگر ایرانیِ مقیم فرانسه است. حوزۀ تخصصی او بر تحلیل نظری و جامعهشناختی پیوند میان اسلامگرایی سیاسی، مناسبات جنسیتی و ساختارهای اجتماعی متمرکز است. او بهدلیل فعالیتهای علمی و مدنی، نشان لژیون دونوُر فرانسه را دریافت کرده و آثار متعددی در مسائل زنان، توتالیتاریسم و ادبیات منتشر کرده است.
زندگینامه
والدین شفیق از مهاجرین آذریزبانی بودند و پس از تبعید پدر، مادر او به ایران بازگشت. شفیق در خانوادهای غیرمذهبی رشد کرد و همزمان با انقلاب ۱۳۵۷ش، فعالیت سیاسی را آغاز کرد. پس از استقرار جمهوری اسلامی شفیق از ایران مهاجرت کرد و تجربههای او در چارچوب تحلیلی آثار او بازتاب یافت.[۱]
شفیق در سال ۲۰۰۹م، دکترای جامعهشناسی خود را از دانشگاه «دوفین پاریس» دریافت کرد. رسالۀ او با عنوان «اسلام سیاسی و جنسیت» موفق به دریافت جایزۀ بهترین پژوهش دانشگاهی روزنامۀ لوموند شد که از جوایز معتبر علمی در فرانسه بهشمار میرود.[۲]
دیدگاهها
محور اصلی اندیشههای شهلا شفیق، تحلیل سازوکارهای شناختی و اجتماعیِ نظامهای ایدئولوژیک بر پایۀ تفکیک جنسیتی است.
- اسلامگرایی و نظام مردسالار: شفیق، اسلامگرایی سیاسی را ایدئولوژیای مبتنی بر تفکیک جنسیتی و نظم مردسالارانه میداند که از شریعت برای تبیین نابرابریها استفاده میکند.[۳]
- سکولاریسم: او سکولاریسم را چارچوبی حقوقی میداند که امکان تنظیم عقلانی مناسبات اجتماعی را فراهم میکند. شفیق، همچنین، خروج دین از عرصۀ قانونگذاری را شرط لازم برای تضمین آزادی عقیده و جلوگیری از سرکوب تنوع فکری در جامعه میداند.[۴]
- نقد فمینیسم اسلامی: به باور او، تلاش برای تحقق برابری جنسیتی در چارچوب متون دینی، به تقویت هویتهای مذهبی و در نهایت بازتولید اسلامگرایی میانجامد. شفیق تأکید میکند که برابری جنسیتی تنها در بستر حقوقی و بر مبنای اصول فرادینی و جهانشمول امکانپذیر است.[۵]
- حجاب و عاملیت: او حجاب را در نظامهای ایدئولوژیک تنها پوشش ندانسته بلکه آن را ابزاری نمادین در ساماندهی معرفتیِ هویت جمعی و تفکیک جنسیتی در فضای عمومی تحلیل میکند.[۶]
- حق اغواگری: در واکنش به مباحث پس از جنبش «میتو»، شفیق ضمن دفاع از «آزادی اغواگری دوطرفه»، آزار جنسی را پدیدهای مرتبط با سلطه و رابطۀ قدرت میداند که در آن فرد به «شیء» تقلیل یافته و رضایت متقابل وجود ندارد.[۷]
فعالیتها و نقشها
فعالیتهای شفیق در دو حوزۀ فکری و مدنی متمرکز است. او بهعنوان تحلیلگر در همایشها و رسانههای بینالمللی به بررسی وضعیت حقوق زنان و پیامدهای حاکمیت قوانین مذهبی میپردازد. در عرصۀ ادبی نیز با نگارش داستان و نمایشنامه، تجربههای تبعید، زندان و مهاجرت را بازنمایی کرده است. نقش او بهعنوان رابط فرهنگی میان فضای فکری ایران و فرانسه، بهویژه در موضوعاتی چون لائیسیته و حقوق شهروندی، قابل توجه است.[۸]
اشتغالها، مسئولیتها و سمتها
فعالیتهای شفیق در دو حوزۀ فکری و مدنی متمرکز است. او بهعنوان تحلیلگر در همایشها و رسانههای بینالمللی به بررسی پیامدهای نظری و اجتماعی قوانین مذهبی بر وضعیت حقوق زنان میپردازد. در عرصۀ ادبی نیز با نگارش داستان و نمایشنامه، تجربههای تبعید، زندان و مهاجرت را در قالب روایتهای بازتابدهندۀ فهم اجتماعی بازنمایی کرده است. نقش او بهعنوان رابط فرهنگی میان فضای فکری ایران و فرانسه، بهویژه در موضوعاتی چون لائیسیته و حقوق شهروندی، قابل توجه است.[۹]
آثار و نوشتهها
از مهمترین آثار شهلا شفیق میتوان به کتابهای «زنان زیر حجاب؛ چهرۀ قوانین اسلامی» (با همکاری فرهاد خسروخاور)، «توتالیتاریسم اسلامی؛ پندار یا واقعیت؟»، «اسلام سیاسی، جنسیت و جنسگونگی» و همچنین آثار ادبی مانند «جاده و مه» و «از آینه بپرس» اشاره کرد.[۱۰]
پانویس
- ↑ «شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «اسلامگرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی»، وبسایت شهلا شفیق.
- ↑ «ایدئولوژی و لباس: حجاب و سیاست در گفتوگو با شهلا شفیق»، وبسایت شهلا شفیق.
- ↑ «شهلا شفیق: با دفاع از خشونت نمیتوان از آزادی دفاع کرد»، وبسایت شخصی شهلا شفیق.
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi.
- ↑ «کتابها»، وبسایت شهلا شفیق.
منابع
- «اسلام، جنس و جنسیت»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 13 می 2014م.
- «اسلامگرایی، انقلاب ایران و فمینیسم اسلامی»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 18 آپریل 2021م.
- «ایدئولوژی و لباس: حجاب و سیاست در گفتوگو با شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 1 نوامبر 2018م.
- «شهلا شفیق: با دفاع از خشونت نمیتوان از آزادی دفاع کرد»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بارگذاری: 27 ژانویه 2018م.
- «شهلا شفیق»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بازدید: 22 آذر 1404ش.
- «کتابها»، وبسایت شخصی شهلا شفیق، تاریخ بازدید: 22 آذر 1404ش.
- «قدردانی فرانسه از سه دهه تلاش فکری و اجتماعی شهلا شفیق»، وبسایت rfi، تاریخ بارگذاری: 23 مارس 2017م.